Επιχειρηματική Επιβίωση και στάσεις απέναντι στους μετανάστες στο Κέντρο της Αθήνας: Ατομικό και Συλλογικό συμφέρον ή Συμβολικός Ρατσισμός;

Στο παρόν άρθρο παρουσιάζονται αποτελέσματα εμπειρικής έρευνας πεδίου που υλοποιήθηκε από το ΕΚΚΕ (2008) σε δείγμα Ελλήνων επιχειρηματιών εντός του Ιστορικού Τριγώνου της Αθήνας (και ορίζεται χωρικά από τις οδούς Ερμού-Σταδίου-Πειραιώς). Το αντικείμενο της έρευνας επικεντρώνεται στο ζήτημα «εμπορικότητα-ανταγωνιστικότητα και κοινωνική συνοχή». Δηλαδή, σε ζητήματα που αφορούν την επαγγελματική επιβίωση και τις αντιλήψεις των Ελλήνων επιχειρηματιών, σε συνάρτηση με την παρουσία αλλοδαπών γενικότερα και την εμφάνιση εθνοτικών επιχειρήσεων αλλοδαπών στο κέντρο της Αθήνας ειδικότερα.  

Τα αποτελέσματα της έρευνας ερμηνεύονται υπό το πρίσμα της θεωρίας του Συμβολικού Ρατσισμού στη βάση τριών διαφορετικών θεματικών παραγόντων: 1) «Ατομικό συμφέρον», που αφορά στο εάν οι Έλληνες επιχειρηματίες είναι σε θέση να καλύψουν τις ατομικές οικονομικές τους ανάγκες μέσα από την επιχείρησή τους, 2) «Συλλογικό συμφέρον», που αφορά στο εάν οι επιχειρηματίες νιώθουν ότι καλύπτονται οι συλλογικές ανάγκες και τα οικονομικά συμφέροντα των Ελλήνων επιχειρηματιών, 3) «Στάση για μετανάστες», που αφορά στις στάσεις των ερωτώμενων για τους μετανάστες γενικότερα και για τους μετανάστες με τους οποίους συνεργάζονται στην επιχείρησή τους ειδικότερα, αλλά και τις στάσεις τους για τις επιχειρήσεις των αλλοδαπών που αναπτύσσονται στην περιοχή που οι ίδιοι δραστηριοποιούνται επαγγελματικά. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα, οι Έλληνες επιχειρηματίες εμφανίζονται συγκρατημένα αισιόδοξοι για το παρόν και το μέλλον τους, ως προς της κάλυψη του «Ατομικού συμφέροντος». Αναφορικά με την κάλυψη του «Συλλογικού συμφέροντος» περιγράφεται μια οικονομική στασιμότητα και ύφεση στον κλάδο τους, την οποία αποδίδουν στη γενικότερη οικονομική αδυναμία των πολιτών, στην απουσία κρατικής υποστήριξης και στην αδυναμία του κράτους να χαράξει προοδευτική επιχειρηματική πολιτική. Οι μετανάστες δεν προσλαμβάνονται ως απειλή για την κάλυψη των Ατομικών οικονομικών συμφερόντων ή των Συλλογικών οικονομικο-επαγγελματικών συμφερόντων, αλλά ως μια πιο αφηρημένη πολιτισμική απειλή, που συμβάλλει στη μείωση της αξίας του εργασιακού τους περιβάλλοντος ειδικότερα, και του κεντρικότερου αστικού εμπορικού χώρου στην πρωτεύουσα γενικότερα. Επιβεβαιώνεται, έτσι, εν μέρει ο Συμβολικός Ρατσισμός. Τέλος, οι Έλληνες επιχειρηματίες δεν εκφράζουν απροκάλυπτα ρατσιστικές στάσεις για τους αλλοδαπούς. Διαφαίνονται, όμως, κάποιες ενδείξεις συγκαλυμμένων αρνητικών προδιαθέσεων και διάθεση αποφυγής κοινωνικής εγγύτητας με τους ξένους, παράγοντες που συνθέτουν το υπόβαθρο των νέων μορφών φυλετικής προκατάληψης, όπως ο Συμβολικός Ρατσισμός.