Εθνοτική συνύπαρξη στα σχολεία: Στάσεις και αντιλήψεις στην εφηβεία

Στόχος του άρθρου είναι να ανιχνεύσει τις αντιλήψεις των εφήβων σε ζητήματα εθνοτικής συνύπαρξης και ταυτότητας. Οι παρατηρήσεις μας βασίζονται στην επεξεργασία δεδομένων έρευνας που πραγματοποιήθηκε το 2010 σε μαθητές τεσσάρων εκπαιδευτικών ομάδων στο νομό Αττικής κατά την οποία συγκεντρώθηκαν 855 ερωτηματολόγια. Αντικείμενο της έρευνας είναι οι στάσεις και αντιλήψεις των μαθητών στην αρχή της εφηβείας (ηλικίας 12-14 ετών) πάνω σε σειρά πολιτικών και κοινωνικών ζητημάτων, οι βασικές ιδεολογικές τους κατευθύνσεις, καθώς και στοιχεία συγκρότησης της ταυτότητάς τους. Το θεωρητικό πλαίσιο του παρόντος άρθρου περιλαμβάνει δύο βασικές θεωρίες που διαπραγματεύονται το ζήτημα της συνύπαρξης και τις συνέπειες που αυτή έχει για τα μέλη της ομάδας που υπερέχει αριθμητικά (ομοεθνείς μαθητές) και για εκείνη που μειονεκτεί (αλλοδαποί μαθητές): 1) Η Υπόθεση Επαφής (Contact Hypothesis) (Allport, 1954),  η οποία υποστηρίζει ότι η επαφή ανάμεσα σε ομοεθνείς και αλλοεθνείς συμβάλλει στη διαμόρφωση θετικότερων στάσεων προς τη δεύτερη ομάδα, και 2) η Θεωρία του Εθνοτικού Ανταγωνισμού (Ethnic Conflict Theory) (Blalock, 1967), που υποστηρίζει ότι η επαφή αυτή αυξάνει την αρνητική προδιάθεση των ομοεθνών μαθητών. Τα ερευνητικά ερωτήματα που απασχολούν το παρόν άρθρο αφορούν: 1) αξιολογικές αντιλήψεις των μαθητών για τη συνύπαρξή τους με αλλοδαπούς στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος, 2) αξιολογικές αντιλήψεις των μαθητών για την πρόσληψη της εθνικής ταυτότητα των Ελλήνων, 3) κοινωνικο-δημογραφικοί παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν τη διαμόρφωση των παραπάνω στάσεων των μαθητών (σχολείο φοίτησης, φύλο, επάγγελμα γονέων).