Πολεοδόμηση και δημόσιοι χώροι στα Ανατολικά Παράλια της Αττικής: η γέννηση μιας προβληματικής «πόλης»

Η Έκθεση Εργασίας και Ερευνητικών Αποτελεσμάτων αυτή παρουσιάζει τα ευρήματα του μη χρηματοδοτούμενου ερευνητικού έργου του ΕΚΚΕ με αντικείμενο τη διερεύνηση της πολεοδόμησης και της διαμόρφωσης των δημόσιων χώρων στα Ανατολικά Παράλια της Αττικής στο πλαίσιο της ανάδειξης της ιδιότυπης ανάπτυξης μιας περιαστικής μητροπολιτικής περιοχής στο ανατολικό θαλάσσιο μέτωπο της πρωτεύουσας. Η οργάνωση και ο σχεδιασμός του αστικού και περιαστικού χώρου συσχετίζεται άμεσα με τον τρόπο ανάπτυξης καθώς εμπλέκεται με την υλοποίηση στο χώρο πολλαπλών οικονομικών και πολιτικών επιλογών. Σήμερα, η θεματολογία σχετικά με τους τρόπους και τα μοντέλα ανάπτυξης επανέρχεται με τους νέους όρους της κρίσης που πλήττει τις περισσότερες χώρες, αναδεικνύοντας νέα δεδομένα και νέες απαιτήσεις αναφορικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη. Διαμορφώνονται νέες τάσεις σχετικά με τις διαδικασίες αναδιοργάνωσης και σχεδιασμού τόσο των οικιστικών περιοχών γενικότερα, όσο και των παράκτιων ζωνών εντός των ευρύτερων μητροπολιτικών περιοχών ειδικότερα, ενώ τα εργαλεία πολεοδόμησης καλούνται να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, το ενδιαφέρον για τους δημόσιους χώρους επαναφέρεται όλο και συχνότερα ενώ διευρύνεται αναφορικά τόσο με τις διαδικασίες ανάπτυξής τους όσο και με τις κοινωνικές και πολιτιστικές θεωρήσεις σχετικά με τη χρήση τους. Οι δημόσιοι χώροι αποτελούν το κατεξοχήν πεδίο συνάντησης των προβλημάτων δημιουργίας και χρήσης δικτύων και υποδομών επικοινωνίας μέσα στην πόλη. Στο πλαίσιο του έργου αυτού, διερευνάται η οικιστική ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών σε οριοθετημένες περιοχές δεύτερης κατοικίας οι οποίες εντάχθηκαν στο σχέδιο πόλης με τις διαδικασίες του νόμου 1337/1983, ώστε να αξιολογηθούν οι αλλαγές που έχουν υποστεί οι συγκεκριμένες περιοχές, με την εφαρμογή των μηχανισμών πολεοδόμησης και πολιτικής γης και ο τρόπος με τον οποίο αυτοί συντελούν στη διαμόρφωση του δημόσιου/κοινόχρηστου χώρου. Το έργο αποσκοπεί να αναδείξει τη σχέση του μη σχεδιασμένου χαρακτήρα της προηγούμενης οικιστικής ανάπτυξης με τη δημιουργία ‘νέας’ ευρύτερης χωροταξικής περιοχής ιδιότυπης περιαστικής ανάπτυξης. Μελετώντας δε ειδικότερα τη διαμόρφωση των κοινόχρηστων δημόσιων ανοιχτών χώρων αξιολογείται η χωρική και η κοινωνική λειτουργία τους στην ευρύτερη παράλια περιοχή της Ανατολικής Αττικής