Πολλαπλή Διάκριση και Ανισότητες: Μια Εμπειρική Διερεύνηση

Αυτό το άρθρο επιχειρεί να συνεισφέρει νέα εμπειρικά δεδομένα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για περισσότερη έρευνα βασισμένη σε γεγονότα και πιο στοχευμένες πολιτικές παρεμβάσεις. Οι αναλύσεις μας βασίζονται στη θεωρία της ανισότητας καθώς και σε νέα και αξιόπιστα δεδομένα που παρέχονται από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), το οποίο διεξήγαγε επιτόπια μελέτη εξειδικευμένη στις εμπειρίες και τις προοπτικές της πολλαπλής διάκρισης.

Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος με τίτλο «Αντιμετώπιση της πολλαπλής διάκρισης στην Ελλάδα: Προώθηση της ισότητας μέσω ενεργής συμμετοχής και χάραξης πολιτικής», διατέθηκαν νέα δεδομένα σχετικά με τις διακρίσεις με στόχο την ευαισθητοποίηση και την προώθηση θεσμικών καινοτομιών κατά των διακρίσεων λόγω φύλου, ηλικίας, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών πεποιθήσεων, αναπηρίας και σεξουαλικού προσανατολισμού. Η Συνθήκη του Άμστερνταμ της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 1997 και οι σχετικές Οδηγίες της έχουν υιοθετήσει τις ίδιες βάσεις για νομική δράση, ενώ τα κράτη-μέλη της ΕΕ αναλαμβάνουν το διαρκές έργο της διάδοσης πληροφοριών σχετικά με συγκεκριμένους εθνικούς νόμους και κανονισμούς κατά των διακρίσεων.

Το άρθρο χρησιμοποιεί αυτά τα δεδομένα για να διερευνήσει ομοιότητες και διαφορές μεταξύ ατόμων που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, συγκρίνοντάς τα και με άτομα εκτός αυτού του συγκεκριμένου δείγματος. Στο πλαίσιο της θεωρίας της ανισότητας, εξετάζουμε διαφορετικές πτυχές της διάκρισης, όπως αυτή γίνεται αντιληπτή από τα ίδια τα άτομα, είτε ως μεμονωμένη είτε ως πολλαπλή.

Προσωπικά στοιχεία, δημογραφικά χαρακτηριστικά και κοινωνικοοικονομικές καταστάσεις αναλύονται για να διερευνηθεί η έκταση της (πολλαπλής) διάκρισης στην Ελλάδα. Τα δεδομένα είναι ανοιχτά σε ερμηνείες, αλλά ορισμένες τάσεις είναι ευδιάκριτες. Το να ανήκει ή να θεωρείται κανείς μέρος μιας ευάλωτης κοινωνικής ομάδας δεν σημαίνει απαραίτητα ότι βιώνει διάκριση, ειδικά όσον αφορά την πολλαπλή ή διασταυρούμενη μορφή της. Τα άτομα από διάφορες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες μπορεί να έχουν κοινές ανάγκες, αλλά δεν διαθέτουν τους ίδιους πόρους το ένα με το άλλο.

Πολλές κριτικές έχουν ήδη διατυπωθεί κατά των προσεγγίσεων στην πολλαπλή διάκριση που βασίζονται στην υπόθεση της ισοδυναμίας μεταξύ κοινωνικών ομάδων. Διαφορετικά ατομικά χαρακτηριστικά και διαφορετικά κοινωνικοοικονομικά υπόβαθρα δημιουργούν μια εικόνα που απέχει από την ομοιομορφία. Στην πραγματικότητα, όλα αυτά τα διαφορετικά μοτίβα μπορούν να αποδώσουν εντελώς διαφορετικά αποτελέσματα ακόμη και στο ίδιο κοινωνικό περιβάλλον.