Ακροδεξιά Κοινωνικά Δίκτυα: Διερεύνηση του Πολιτικού & Πολιτισμικού Ακτιβισμού

Ακροδεξιά Κοινωνικά Δίκτυα: Διερεύνηση του Πολιτικού & Πολιτισμικού Ακτιβισμού

Το επιστημονικό ερευνητικό έργο θα μελετήσει σε βάθος τις κοινωνικο-πολιτικές και πολιτισμικές διαστάσεις του ακροδεξιού λόγου που εμφανίζεται την τρέχουσα περίοδο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το ερευνητικό έργο βασίζεται σε τέσσερις βασικές ερευνητικές υποθέσεις εργασίας οι οποίες περιγράφονται συνοπτικά παρακάτω.

Ο βασικός κορμός της ερευνητικής πρότασης προέρχεται από μια προγενέστερη έρευνα που διενεργήθηκε στο ΕΚΚΕ  κατά την οποία μελετήθηκαν περίπου είκοσι ακροδεξιά ιστομπλόγκ (από ένα δείγμα εκατό ιστότοπων). Στις πλατφόρμες αυτές εντοπίστηκε η εμφάνιση τριών αλληλοσυμπλεκόμενων συστημάτων εξουσίας που καθρεφτίζουν την αναπαραγωγή κοινωνικών και πολιτισμικών ταυτοτήτων και στερεότυπων: το έθνος, το φύλο και η σεξουαλικότητα (υπόθεση εργασίας 1). Η περίοδος της έρευνας εκείνης (2015-2016) συνέπεσε με μια σειρά από σημαντικές πολιτικές εξελίξεις, όπως οι μαζικές αφίξεις προσφύγων λόγω της εμπόλεμης κατάστασης στην Συρία, γεγονότα τα οποία πυροδότησαν και την μαζική αναπαραγωγή δημοσιευμάτων (posts) στα ακροδεξιά ιστομπλόγκ αναφορικά με την μετανάστευση και την ιδέα του έθνους, της φυλής και της βιολογικής αναπαραγωγής της. 

Τα παραπάνω αφηγήματα επανέφεραν στο προσκήνιο ιδέες που συναρτώνται στο ζήτημα του όμαιμου έθνους και του έθνους ως πολιτισμική ενότητα. Για παράδειγμα, οι πρόσφυγες αντιμετωπίστηκαν ως στρατιώτες που επιτίθενται στο ελληνικό έθνος-κράτος δημιουργώντας παράλληλα κινδύνους  ως προς την εύρεση εργασίας  για τους Έλληνες. Η πολυπολιτισμικότητα εμφανίζεται να αποτελεί έναν ακόμη κίνδυνο για τον Ελληνικό πολιτισμό, τη θρησκεία και τις παραδόσεις του ελληνικού λαού. Το σημείο αυτό εκφράστηκε μέσα από ποσταρίσματα που χαρακτηρίζονταν ξεκάθαρα από ισλαμοφοβία και αντισημιτισμό. Ως εκ τούτου, η τρέχουσα έρευνα θα επικεντρωθεί στο κατά πόσο τα μπλόγκς και τα ποσταρίσματα μέσω κοινωνικών δικτύων φιλτράρονται και αναπαράγονται στην καθημερινότητα και στην κυρίαρχη πολιτική κουλτούρα  (υπόθεση εργασίας 2).

Επιπλέον, για την διερεύνηση του ερευνητικού ζητούμενου θα χρησιμοποιηθούν στοιχεία και από δύο άλλες έρευνες: η πρώτη  χαρτογράφησε περίπου 6.500 φορείς της κοινωνίας πολιτών στην Ελλάδα  (2004-2015) και η δεύτερη αφορούσε τον διαδικτυακό πολιτικό ακτιβισμό (2010-2012). Σε αυτές τις ερευνητικές εργασίες μια σημαντική συμπερασματική παρατήρηση που προέκυψε αφορούσε στην εμφάνιση νέων μορφών και τρόπων οργάνωσης και δικτύωσης ατόμων και ομάδων τα οποία κάνουν την παρουσία τους αποκλειστικά στο διαδικτυακό «χώρο» - καθώς ορισμένες από αυτές τις «κοινότητες» δεν εμφανίζονται καθόλου εκτός διαδικτύου. Το ζήτημα αυτό αποτελεί μια σαφή πρόκληση και για την παρούσα ερευνητική πρόταση όσον αφορά τη διερεύνηση του συσχετισμού μεταξύ των δύο ακροδεξιών ‘χώρων’ – του πραγματικού και του διαδικτυακού – και του πώς και εάν αναπροσαρμόζεται ο δεύτερος σε σχέση με τον πρώτο (υπόθεση εργασίας 3).

Τέλος,  μια δεσπόζουσα κατεύθυνση της έρευνάς μας θα αποτελέσει η αισθητική διάσταση και λειτουργία των ιστότοπων. Πέρα από τα κείμενα που εμφανίζονται σε αυτούς τους ψηφιακούς χώρους, υπάρχει ένα καθαυτό αισθητικό κομμάτι το οποίο αποκτά ιδιαίτερη λειτουργική και συμβολική σημασία αποτελώντας θεμελιώδες μέρος της συνολικής στρατηγικής των χώρων αυτών. Για παράδειγμα, στους ιστότοπους αυτούς χρησιμοποιούνται πολύ συχνά συγκεκριμένα χρώματα ανάλογα με το ποιές ιδεολογικές θέσεις εκπροσωπούνται. Αυτοί λ.χ. που αναπαράγουν εθνικιστικά μηνύματα στις ιστοσελίδες τους χρησιμοποιούν πολύ συχνά το μπλέ, το άσπρο αλλά και το κόκκινο χρώμα  -συσχετιζόμενο με το αίμα και την τιμή-, εικονοποιώντας συμβολισμούς για την πατρίδα και την υπεράσπισή της. Σε αρκετούς ιστότοπους υπάρχει αρχαιόθεμο εικονογραφικό υλικό απεικονίζοντας αρχαίους Έλληνες, πολεμιστές με ασπίδες, περικεφαλαίες, κλπ. Παρομοίως, στα  νεο-ναζιστικά  μπλόγκ χρησιμοποιούνται τα έντονα αντιθετικά χρώματα, κόκκινο και μαύρο, ως βασικά πολεμικά χρώματα. Επιπλέον, συνυπάρχουν συχνά και πολλά στοιχεία που προέρχονται από την σύγχρονη ποπ κουλτούρα τα οποία ακολουθούν την τρέχουσα αισθητική των βασικών μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπως το Instagram, κλπ.    Με αφορμή τις παραπάνω εναρκτήριες παρατηρήσεις, θα εστιάσουμε και στη διερεύνηση της αισθητικοποίησης της βίας (υπόθεση εργασίας 4).

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

  • ΑΚΡΩΝΥΜΙΟ: FARSOCMED
  • ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΦΟΡΕΑΣ: ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΡΤΕΥΝΩΝ
  • ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ: 124.564
  • ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝΟ: Χρηματοδοτούμενο
  • ΦΟΡΕΑΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ: ΕΛΙΔΕΚ
  • ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Αλέξανδρος Αφουξενίδης
  • ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Μιχάλης Πέτρου, Πέτρος Πετρίδης, Κάρολος Καβουλάκος
  • ΕΝΑΡΞΗ ΕΡΓΟΥ: 2020-01-15
  • ΔΙΑΡΚΕΙΑ(μήνες): 30
  • ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΕΡΓΟΥ: https://farsocmed.weebly.com
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΛΙΣΤΑ