Οι στόχοι του GAPs’ 

Το ερευνητικό πρόγραμμα ‘De-centring the Study of Migrant Returns and Readmission Policies in Europe and Beyond’ (GAPs) είναι μια ολοκληρωμένη μελέτη για τη μετανάστευση επιστροφής (return migration), που εστιάζει στις πολιτικές, τις πρακτικές εφαρμογής και τις εμπειρίες των μεταναστών/τριών.

Οι πρωταρχικοί στόχοι του GAPs περιλαμβάνουν την εξέταση των βασικών δυναμικών και μηχανισμών των ασυνεχειών επιστροφής μέσα από μια ποικιλία επιστημονικών προσεγγίσεων, τα κενά και τις ελλείψεις στη διακυβέρνηση των επιστροφών τόσο σε ό,τι αφορά τις εσωτερικές όσο και τις εξωτερικές της διαστάσεις, τις πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις και πρακτικές των διαφορετικών φορέων που εμπλέκονται στις διαδικασίες επιστροφής και στις οπτικές των ίδιων των μεταναστών/τριών.

Το GAPs στοχεύει να «αποκεντρώσει» την κυρίαρχη, μονόπλευρη κατανόηση της «χάραξης πολιτικών επιστροφής» χρησιμοποιώντας πολλαπλές οπτικές και συνδυάζοντας τρεις καινοτόμες έννοιες: την εστίαση στις «υποδομές της μετανάστευσης επιστροφής» («Return Migration Infrastructures») που επιτρέπει να αναλυθούν οι ρωγμές διακυβέρνησης, την ανάλυση της διπλωματίας της μετανάστευσης επιστροφής για να κατανοηθεί πώς οι σχέσεις μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και με τρίτες χώρες εμποδίζουν τη συνεργασία για τις επιστροφές, και την υιοθέτηση μιας προσέγγιση γύρω από τις «τροχιές» (trajectory approach) που αξιοποιεί έναν κοινωνικο-χωρικό και χρονικό φακό για να κατανοήσει την εμπρόθετη δράση των μεταναστών/τριών.

Οι συγκεκριμένοι στόχοι του GAPs είναι:

    • Να εξετάσει τους παράγοντες της διακυβέρνησης της επιστροφής εστιάζοντας (i) στις υπάρχουσες πολιτικές, νομικές και λειτουργικές υποδομές καθώς και (ii) στα κενά μεταξύ πολιτικών και πρακτικών για την προώθηση δεικτών διακυβέρνησης επιστροφής.

    • Να αναλύσει τους παράγοντες και τα εμπόδια της διεθνούς συνεργασίας μέσω (i) της αξιολόγησης διαφόρων προσπαθειών συνεργασίας της ΕΕ και των κρατών μελών της με στόχο τις χώρες προέλευσης και τρίτες χώρες (ii) της μελέτης των συγκεκριμένων δυναμικών και των παραγόντων των επιστροφών από και προς χώρες του Νότου (South-South returns) σε σύνδεση με τις πολιτικές της ΕΕ.

    • Να εξετάσει την εμπρόθετη δράση (agency) των μεταναστών/τριών και την αυτονομία των μεταναστευτικών διαδικασιών που επηρεάζουν και επηρεάζονται από τη διακυβέρνηση και τη συνεργασία.

    • Να συνδημιουργήσει και να προτείνει εναλλακτικές οδούς και μοντέλα για τις υπάρχουσες πολιτικές και πρακτικές μέσω της συνεργασίας με ομάδες εμπειρογνωμόνων σε 12 χώρες που θα συμβάλλουν στην αλληλεπίδραση μεταξύ πολιτικής και επιστήμης.

Η έρευνα στο έργο GAPs και η εμπλοκή του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών

Το GAPs αναπτύσσει μια διεπιστημονική, ποιοτική και ποσοτική συγκριτική κοινωνική έρευνα στην Ευρώπη, την Αφρική και την ευρύτερη Μέση Ανατολή, εμπλέκοντας 17 συνεργαζόμενα ιδρύματα συνολικά. Η έρευνα θα εκπονηθεί σε πέντε Ευρωπαϊκές χώρες (Σουηδία, Γερμανία, Ολλανδία, Ελλάδα, Πολωνία) και οχτώ μη Ευρωπαϊκές (Νιγηρία, Μαρόκο, Αφγανιστάν, Γεωργία, Τουρκία, Τυνησία, Ιορδανία και Ιράκ). 

Το έργο περιλαμβάνει 11 Πακέτα Εργασίας (ΠΕ). Το ΕΚΚΕ εμπλέκεται στην μελέτη και διερεύνηση εννοιών και δεδομένων γύρω από τις πολιτικές επιστροφής (Πακέτο Εργασίας 1), στο ΠΕ2 που εμπεριέχει τη μελέτη και έρευνα του νομικού πλαισίου και των πολιτικών επιστροφής στην Ελλάδα και την ΕΕ, στο ΠΕ3, το οποίο καθοδηγεί από κοινού με το Πανεπιστήμιο Stichting Radboud της Ολλανδίας, γύρω από τις «υποδομές της μετανάστευσης επιστροφής» και τις θεσμικές, υλικές, και κοινωνικές τους διαστάσεις, πακέτο που περιλαμβάνει έρευνα πεδίου σε συγκεκριμένες υποδομές και με μια ποικιλία εμπλεκόμενων φορέων, στην έρευνα για τις δημόσιες στάσεις γύρω από τις πολιτικές επιστροφής (ΠΕ6), στην έρευνα των διαδρομών των μεταναστών/τριών στο πλαίσιο ευρύτερων εμπειριών κινητικότητας/ακινησίας καθώς και των προσλήψεών τους για τις πολιτικές επιστροφής (ΠΕ7) που περιλαμβάνει έρευνα πεδίου με μετανάστες/τριες υπό επιστροφή, και στα ΠΕ10 & ΠΕ11 που αφορούν την διαχείριση του έργου, τον αντίκτυπο και την διάδοση των αποτελεσμάτων του και τα ζητήματα ηθικής της έρευνας.