Εξερεύνηση της χωρικής εγγύτητας και του κοινωνικού αποκλεισμού μέσα από δύο μελέτες περίπτωσης οικισμών Ρομά στην Ελλάδα

Οι ομάδες Ρομά στην Ελλάδα αποτελούν μακροχρόνια κοινωνικά υποβαθμισμένο πληθυσμό που αντιμετωπίζει ακραίο κοινωνικό αποκλεισμό και διαχωρισμό. Ο αποκλεισμός τους περιλαμβάνει περιορισμένη πρόσβαση στην εκπαίδευση, την απασχόληση και τη στέγαση. Η παρούσα εργασία εξετάζει τη χωρική τους θέση και τον κοινωνικό αποκλεισμό, συγκρίνοντας το κοινωνικό προφίλ και τις συνθήκες διαβίωσης σε δύο οικισμούς Ρομά με εκείνες των δημοτικών και περιφερειακών ενοτήτων στις οποίες ανήκουν.

Μεθοδολογικά, αναλύουμε ποσοτικά δεδομένα από την Απογραφή Πληθυσμού του 2011 για να μετρήσουμε τις συνθήκες διαβίωσης σε τρία επίπεδα (οικισμός, δημοτική ενότητα, περιφερειακή ενότητα) και χρησιμοποιούμε επίσης ποιοτικά δεδομένα από συνεντεύξεις με εκπροσώπους τοπικών φορέων και κατοίκους των δύο οικισμών για να τεκμηριώσουμε τις υποθέσεις μας σχετικά με τις αιτιακές σχέσεις μεταξύ της χωρικής θέσης και του κοινωνικού αποκλεισμού των ομάδων Ρομά.

Η σύγκριση δείχνει ότι οι δύο οικισμοί Ρομά διαφέρουν σαφώς από το περιβάλλον τους, συγκεντρώνοντας τις χαμηλότερες θέσεις στην αγορά εργασίας, τις ασθενέστερες επιδόσεις στην εκπαίδευση, τα μεγαλύτερα νοικοκυριά και τις χειρότερες συνθήκες στέγασης. Αυτή η περίπτωση ακραίου κοινωνικού αποκλεισμού σε γκετοποιημένη χωρική εγγύτητα εγείρει το ερώτημα σχετικά με τη σημασία του μικρο-διαχωρισμού και τον τρόπο που λειτουργεί σε διαφορετικά πλαίσια, καθώς και την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα για μια πιο ολοκληρωμένη κατανόηση της σχέσης μεταξύ κοινωνικής ανισότητας και χωρικής απόστασης.